Kreatywne zaproszenie, kolektywne rysowanie i storytelling. Jak URKA pracował z młodzieżą?

Tekst kuratorski

Czternastego października, we Wrocławskim Instytucie Kultury (WIK), rozpoczęła się rezydencja artysty streetartowego i ilustratora Davide D’Angelo aka URKA. Przez miesiąc pracował on w przestrzeni Barbary, siedzibie instytucji mieszczącej się tuż przy miejskim rynku. Aby poznać charakter tego miejsca, trzeba wiedzieć, że w ciągu tygodnia odbywają się tam nie tylko wydarzenia kulturalne organizowane przez naszą instytucję. To przestrzeń służąca pracy, spotkaniom i spędzaniu wolnego czasu przez wielu Wrocławian, także nowych mieszkańców dopiero poznających miasto. Nic więc dziwnego, że jako rezydent, URKA także chciał oswoić i poznać to miejsce. Szczególnie ważne było dla niego przebywanie wśród odwiedzających, rozmowy z uczestnikami zorganizowanych warsztatów i kolektywne tworzenie wystawy jako finału rezydencji.

Praca z Wrocławianami i nowymi Wrocławianami zaczęła się jednak długo przed przyjazdem Davide. Latem powstał pomysł, aby zachęcić publiczność do uczestnictwa w warsztatach w nietypowy sposób. Artysta stworzył kreatywne zaproszenia w postaci niewielkich wzorów pudełek typu ,,zrób to sam”, które wysłaliśmy do grupy przed pierwszymi zajęciami odbywającymi się w Barbarze. Na pierwsze spotkanie należało przynieść własnoręcznie wykonany, papierowy przedmiot opowiadający indywidualną historię uczestnika. Z personalizowanych, różnorodnych pudełek powstała wzruszająco spójna całość. Młodzi uczestnicy warsztatów stworzyli małe dzieła sztuki, które inspirowały naszego rezydenta do końca pobytu. Jak wielokrotnie podkreślał URKA, podczas warsztatów zależało mu na znalezieniu wspólnego języka.

Według artysty:

,,Takie poszukiwania zaczynają się od poszanowania wzajemnego światopoglądu i wyborów, od znaczenia podmiotowości każdego człowieka w ramach większej wspólnoty. Nasza różnorodność jest tym, co czyni nas podobnymi.”

^{The Yourself Library}

Heksagonalne pudełka nie były kształtem przypadkowym. Całemu konceptowi rezydencji przyświecało opowiadanie ,,Biblioteka Babel” argentyńskiego pisarza, które opisuje wszechświat jako ogromną bibliotekę składającą się z pomieszczeń o takim kształcie. We wspomnianej bibliotece można odnaleźć praktycznie każdą książkę i to od odwiedzającego zależy, jaką przeczyta. Podczas warsztatów URKA opowiadał grupie historię o zbiorach Biblioteki Babel, które posiadają książkę o każdym z nas. Dlatego podczas wspólnej pracy artystyczno-kuratorskiej myśleliśmy o tym, że wystawa będzie właśnie taką biblioteką-opowieścią o uczestnikach. Stąd tytuł The Yourself Library, pod którego szyldem odbyła się rezydencja.

Podczas prowadzonych warsztatów, Davide duży nacisk położył na eksperyment oraz potrzeby sygnalizowane przez grupę. Twórca wypracował kilka scenariuszy spotkań i dostosowywał swoje pomysły do dynamiki zajęć. Warto wspomnieć, że do Wrocławia przyjechał z chęcią pracy z nowymi technikami plastycznymi, a wiele sposobów pracy grupowej chciał wypróbować już od dawna. Jedną z nich było kolektywne rysowanie, polegające na wykonaniu jednego rysunku rękoma kilku osób. Każdy uczestnik miał za zadanie stworzyć krótką, rysunkowo-słowną opowieść o sobie na kartce A4. Kolejnym krokiem było wycięcie narysowanych elementów i wrzucenie fragmentów na środek stołu, do banku inspiracji. Miksując wycięte elementy, każdy stworzył unikatowy kolaż. Niektórzy dodawali do projektów kolejne odręczne rysunki lub przekazywali je innym osobom, aby rysowali do momentu skończenia miejsca na kartce. Eksperyment sprawił grupie dużo radości, a pomiędzy uczestnikami a artystą nawiązała się współpraca – upragniony wspólny język zaczął brzmieć zrozumiale.

Praca w grupie okazała się szczególnie ważna dla porannej grupy warsztatowej, a była to klasa wrocławskiego Liceum Plastycznego im. S. Kopystyńskiego, które sąsiaduje z Wrocławskim Instytutem Kultury. Dzięki rezydencji URKI po raz pierwszy współpracowaliśmy. Grupa była wyjątkowa, ponieważ naukę licealną rozpoczęła w czasach pandemicznych oraz zajęć online. Rok 2022 był pierwszym, w którym regularnie odwiedzali szkołę i mogli integrować się poza monitorami komputerów. Jak wspominali nauczyciele, możliwość kolektywnej pracy, wspólnej praktyki artystycznej i rozmów z URKĄ wzmocniła między nimi więzi. Poznali nowe artystyczne i eksperymentalne techniki rysunkowo-rzeźbiarskie, a przy okazji dowiedzieli się, że jest takie miejsce jak Barbara, które stoi dla nich otworem.

Podczas rezydencji podjęliśmy także integracyjne kroki z Domem Ukraińskim, mieszczącym się przy sąsiadującej z Barbarą ulicy Ofiar Oświęcimskich. Po wspólnym określeniu potrzeb i możliwości kolektywnego działania, postawiliśmy na integrację polskiej i ukraińskiej młodzieży podczas popołudniowych warsztatów. Praca z zainteresowaną grupą młodzieży była ważną lekcją kuratorską – pokazała, jak bardzo podobna współpraca oparta jest na zaufaniu i budowaniu wzajemnych relacji.

Dziewiątego listopada, artysta oraz uczestnicy warsztatów spotkali się na podsumowaniu projektu The Yourself Library w czytelni Barbary. Na ścianach wisiały kolektywne rysunki, które wyglądały jak jedna wielka mapa. Odsłony doczekała się także instalacja składająca się z heksagonalnych pudełek oraz wykonana techniką papier mache rzeźba. Jednak najważniejszym elementem spotkania były inspirujące rozmowy przy herbacie, wręczanie podziękowań w postaci plakatów, dyplomów i wspólne fotografowanie ekspozycji wraz ze współtwórcami tego projektu.

Paulina Brelińska-Garsztka / kuratorka

Rezydent: URKA (Colli del Tronto, Włochy)
Miejsce rezydencji: Wrocławski Instytut Kultury (Wrocław, Polska)
Praktyka: street art, murale, ilustracja, animacja 2D
Lokalna artystka: Patrycja Letniowska
Partner: Latitudo – Art Projects

WIK jest partnerem międzynarodowej platformy Magic Carpets współfinansowanej przez program Unii Europejskiej „Kreatywna Europa”, zrzeszającej kilkanaście organizacji kulturalnych. Rezydencja URKI odbyła się dzięki sieci MagiC Carpets i współpracy z kuratorką Paolą Farfaglio reprezentującą Latitudo – Art Projects.