Lokalne, małe i duże, wspólne działania
W 2022 roku Wrocławski Instytut Kultury został nowym wydawcą wyjątkowego magazynu opisującego życie kulturalnego miasta, jakim jest „Wrocławski Niezbędnik Kulturalny”. Ten dystrybuowany nieodpłatnie dwumiesięcznik jest świetnym przykładem sieciowania podmiotów funkcjonujących na lokalnym polu kultury: w każdym numerze znajdziecie zapowiedzi ponad 100 wydarzeń, rozmowy z artystami i animatorami kultury oraz opowieści o niezwykłych wrocławskich miejscach, a wszystko to dzięki współpracy naszej redakcji z niekończącą się listą organizacji i osób z wrocławskiego świata kultury. Jeszcze zanim w czerwcu ukazał się pierwszy tegoroczny numer „Niezbędnika”, stał się on sposobem, by pomóc osobom uchodźczym przybywających do Wrocławia od pierwszych dni wojny w Ukranie. Wraz z innymi wrocławskimi instytucjami, organizacjami i Centrami Aktywności Lokalnej przygotowaliśmy internetową, interaktywną bazę wydarzeń dla osób ukraińsko- i rosyjskojęzycznych, które docierały do osób uciekających przed rosyjską agresją.
Chcąc dalej rozwijać we Wrocławiu kulturalną współpracę pomiędzy lokalnymi ośrodkami sztuki a artystami i artystkami zorganizowaliśmy forum artystycznych działań lokalnych Sztuka sąsiedztwa. Od 8 do 15 października twórcy i twórczynie pracujące w ramach oraz wspólnie z społecznościami lokalnymi mieli szansę porozmawiać o sposobach włączania mieszkańców i mieszkanek miasta w swoje działania. Poza warsztatami, wzmacniającymi kompetencje uczestników i uczestniczek z zakresu współpracy ze społecznością lokalną, program Sztuki sąsiedztwa dawał wiele okazji do wymiany doświadczeń, podzielenia się dobrymi praktykami, sieciowania: czy to podczas serii prezentacji i debat, czy w czasie wizyt studyjnych prezentujących działające we Wrocławiu inicjatywy artystyczne zlokalizowanych już poza ścisłym centrum miasta (m.in. Nowy Złoty, Macondo, Pracownia Witryna, MiserArt). Wiedza, wsparcie, nowe znajomości – były to niezwykle motywujące i sieciujące spotkania!
Lokalnie pilotujemy wciąż działalność sąsiedzkiej społeczności twórców kultury z rozświetlonego neonami podwórka Ruska 46. W ostatni weekend czerwca koordynacja współpracy około 20 organizacji pozarządowych, instytucji kultury, klubów oraz artystów mających tu swoje pracownie, umożliwiła nam zorganizowanie trzydniowego wydarzenia – Święta Podwórka. Fiesta kreatywnego kwadratu była okazją, aby przypomnieć, że dziedziniec przy Ruskiej 46 to nie tylko neony – to przede wszystkim hub kulturalny służący twórczym działaniom, rozrywce i przyjaznym, sąsiedzkim spotkaniom.
Nasze sieci sięgają też poza granice naszego miasta. Współtworzymy nieformalną sieć – Koalicję Miast, w ramach której 8-10 listopada zaprosiliśmy do Wrocławia przedstawicieli Gdańska (Instytut Kultury Miejskiej), Lublina (Centrum Kultury w Lublinie), Poznania (Centrum Kultury Zamek) i Warszawy (Staromiejski Dom Kultury). Oprócz dyskusji i wymiany doświadczeń odbyły się również wizyty studyjne we wrocławskich Centrach Aktywności Lokalnych.
Kooperatywy międzynarodowe
Istotną rolę w naszej działalności odgrywają również projekty organizowane z partnerami spoza granic naszego kraju, a minione 12 miesięcy niewątpliwie należały pod tym względem do niezwykle intensywnych i ekscytujących. Po dwuletniej, wymuszonej pandemią przerwie udało się powrócić do formuły spotkań na żywo między zaprzyjaźnionymi organizacjami. Naszym pierwszym projektem w 2022 roku była realizacja kolejnego etapu kulturalnej współpracy Wrocławia i Berlina: kontynuując wieloletnią współpracę pomiędzy Kulturzugiem/Pociągiem do Kultury, CONVIVIUM Berlin e.V. i (od tego roku) WIK-ie, zorganizowaliśmy 5. edycję BERLIN_forum kultury_WROCŁAW. 23 przedstawicieli i przedstawicielek wrocławskiego i berlińskiego sektora kulturalnego spotkało się we Niemczech i Polsce, by wymienić się dobrymi praktykami oraz wzmocnić dialog i współpracę między środowiskami kultury i sztuki obu miast. Jedna z uczestniczek forum, Tinatin Gurgenidze – która reprezentuje równocześnie naszego wieloletniego partnera, Tbilisi Architecture Biennial – połączyła nas ze skupioną na promocji wschodnioeuropejskiej kultury organizacją Dekabristen e.V., dzięki czemu rozpoczęliśmy przygodę z międzynarodowym projektem „Reimagine your city”. To dwuletnie laboratorium projektowe łączy 100 młodych praktyków z Polski, Ukrainy, Gruzji i Niemiec, zainteresowanych nauką i wymianą doświadczeń na temat tego, jak badać miasto i zmieniać przestrzeń publiczną poprzez projektowanie i działania twórcze.
Jeśli mowa o relacjach międzynarodowych, to nie sposób nie wspomnieć o European Capitals of Culture Family, czyli nieformalnej sieci byłych, obecnych i przyszłych Europejskich Stolic Kultury, do której należymy od czasu przyznania Wrocławiowi tytułu ESK 2016. W minionym roku stolicami były: litewskie Kowno, Esch-sur-Alzette w Luksemburgu i położony w Serbii Nowy Sad. Jako członkowie rodziny ESK mieliśmy okazję je poznać bliżej nie tylko podczas oficjalnych otwarć, ale także w czasie dwóch spotkań networkingowych: wiosną w Grecji w Elefsini (która nosi tytuł ESK w 2023 roku) i jesienią w węgierskim Veszprem. Zloty organizatorów i organizatorek stolic kultury były jak zwykle okazją do wymiany poglądów oraz refleksji nad zachodzącymi zmianami w kulturze, a w szczególności – w organizacji wydarzeń kulturalnych. Nie zabrakło rozmów o nowych wyzwaniach i odpowiedzialności, jaką ma za lokalne społeczności sektor kultury i sztuki w obliczu inwazji Rosji na Ukrainę. Kolejne spotkanie rodziny ESK zaplanowane jest na wiosnę 2023 w Tartu.
Budowanie międzynarodowych przyjaźni jest dla nas istotą współczesnego sieciowania. I właśnie dzięki wieloletniej współpracy ponad granicami otrzymaliśmy zaproszenie do dołączenia do platformy MagiC Carpets, zrzeszającej 16 organizacji kulturalnych z krajów UE i krajów kandydujących, której lideruje Biennale w Kownie. Podczas trzyletniego projektu MagiC Carpets (2022-2025) partnerzy spotkają się w pełnym składzie projektowym sześć razy (za nami spotkania inaugurujące w Kownie i Innsbrucku) i zrealizują ponad 120 rezydencji artystycznych, tworząc rozbudowaną europejską sieć dla wschodzących artystów i kuratorów. Inicjatywa współfinansowana jest przez program Kreatywna Europa.
A to jeszcze nie koniec! Na początku 2022 roku złożyliśmy, wraz z partnerami z Norwegii, których mieliśmy okazję poznać w Warszawie jeszcze w roku 2020, wniosek do Programu Kultura, Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Po dwóch pełnych dla kultury wyzwań latach proces aplikacyjny zakończył się przyznaniem WIK-owi i Hvitsten Salong dofinansowania na realizację projektu „Czyje głosy są słyszane?”. Jego głównym celem jest włączanie artystów-migrantów i artystów należących do mniejszości w obieg kultury i sztuki, a przez to – zwiększanie inkluzywności tego pola. Projekt rozpoczął się jesienią, a już w przyszłym roku będziemy mieć okazję wysłać i przyjąć rezydentów po obu stronach Morza Bałtyckiego.
Zeszłoroczną nowością było też podjęcie partnerstwa z ukraińskimi organizacjami: Insha Osvita i Proto Produkciia w projekcie Kreatywnej Europy „What’s Next? Safe cultural multi-spaces for the multidisciplinary reflection nof(post)war and(pos)crisis European identity”. Tematem bezpiecznej wieloprzestrzeni kulturowej dla multidyscyplinarnej refleksji nad (po)wojenną i (po)kryzysową tożsamością europejską zajmować się będziemy wraz z parnterami z Austrii, Rumunii i Niemiec od nadchodzącej wiosny, przez kolejne dwa lata.
